Чӑваш Енри «Присурский» заповедникра ҫулсеренех тӗрлӗ чӗрчун йышне шутлаҫҫӗ. Чылай чухне йӗр тӑрӑх палӑртаҫҫӗ. Анчах хӑш-пӗр чӗрчун, сӑмахран, упасем, хӗлле ҫывӑрма кӗрсе выртаҫҫӗ. Ҫулла юр ҫук.
Заповедник территорийӗпе чукун ҫул иртет. Йывӑр тивелӗ пӑравуссенчен тепӗр чух типӗ курӑк хыпса илес хӑрушлӑх пысӑк. Ҫавна шута илсе вӑрман хӗррине сухалаҫҫӗ. Ытти ҫул ансӑр йӗрпе сухаланӑ пулсан, кӑҫал ҫак ӗҫе ҫӗнӗ культиваторпа пурнӑҫланӑ. Суха касси ҫинче йӗрсем питӗ лайӑх палӑраҫҫӗ иккен. Чӑваш Ен Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавсем тӑрӑх упасен шутне палӑртма лайӑх.
Чӑваш Енре хӑмӑр упасене шута илӗҫ. Кун пирки республикӑн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви паян пӗлтернӗ.
Упасене ҫурла уйӑхӗн 16-мӗшӗнчех шутлама тытӑннӑ. Тискер ҫак чӗрчунсен йышне юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗччен палӑртӗҫ.
Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче ӑнлантарнӑ упасене вӗсен малти урисен йӗрӗпе палӑртӗҫ. Чӗрчунсене Ҫутҫанталӑк тӗнчине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен дирекци ӗҫченӗсем шутлаҫҫӗ.
Хӑмӑр упана, сӑмах май каласан, Хӗрлӗ кӗнекене кӗртнӗ. 2019 ҫулта ку чӗрчуна 20 пуҫ тупса палӑртнӑ.
Шупашкар ҫынни урам тӑрӑх чупакан хир сыснисене ӳкерсе илнӗ. Чӗрчунсем хулан Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ районӗӗче ҫӳренӗ. Чӑваш Ен Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче шухӑшланӑ тӑрӑх, хир сыснисене пиҫсе ҫитнӗ улма-ҫырла пиҫсе, пахча-ҫимӗҫ пулса ҫитни илӗртнӗ.
Чӗрчунсем хулана ҫурла уйӑхӗн 25-мӗшӗн каҫхине пырса кӗнӗ. Хула ҫынни «Байконур» микрорайонта уҫӑлса ҫӳренӗ. Тискер чӗрчунсем ҫырма патӗнчи ҫул урлӑ чупса каҫнӑ.
«Пӗр вунна яхӑн хир сысниччӗ. Ҫуртсем патӗнче вӗсене курни кӗтменлӗх пулчӗ», – тенӗ видео авторӗ.
Хир сыснисем маларах хулара ҫӳренӗ. Чӑваш Ен ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗн ҫумӗ Николай Косулин каланӑ тӑрӑх, хир сыснисене дачӑсемпе пахчасенчи панулми, слива, ҫӗрулми илӗртет.
Патӑрьел урамӗ тӑрӑх таса мар шыв юхать, ачасене урама кӑларма май ҫук тесе ҫырнӑччӗ тӗнче теиелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев патне. Республика ертӳҫи яваплисем лару-тӑру йӗркеллех тесе хӑйне хуравланине пӗлтернӗччӗ.
Ҫапах та Патӑрьелте тӗрӗслев ирттернех. Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствин специалисчӗсем вырӑна ҫитсе пӑхнӑ.
Яковлев урамӗнче вырнаҫнӑ канализаци ҫӑлкуҫӗнчен таса мар шыв, чӑн та, юхса тӑрать иккен. Унта малтанхи кун насус шӑтса кайнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 11-мӗшӗн иккӗмӗш ҫурринче насуса ылмаштарнӑ, канализаци тытӑмне йӗркеллӗ ӗҫлеттерсе янӑ. Канализаци йӗркеллӗ ӗҫлемен тӗслӗхсем унччен те пулкаланине шута илсе вырӑнтисене хушма мерӑсем йышӑнма каланӑ.
Раҫҫейӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен «Разноцветные капли – 2020» (чӑв. Тӗрлӗ тӗслӗ тумламсем — 2020) пӗтӗм Раҫҫейри конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. «Памятные места» (чӑв. Паллӑ вырӑнсем) номинацие Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫитнине халалланӑ. Унта пирӗн тӑрӑхри Арина Рузвина мала тухнӑ.
Конкурса Раҫҫейӗн 66 регионӗнчен 8 пин ытла ӗҫ тӑратнӑ. Унсӑр пуҫне Казахстанри, Беларуҫри, Украинӑри, Турцинчи, Китайри тата Италири ачасем хутшӑннӑ. 22 номинацире 66 ҫӗнтерӳҫӗне палӑртнӑ. Вӗсене дипломсемпе, асӑнмалӑх статуэткӑсемпе, парнелӗх сертификатсемпе тата эковолонтер пуххипе хавхалантарнӑ.
Ҫӗнӗ коронавирус инфекцийӗ сарӑласран йышӑнакан мерӑсем сунарҫӑсене те пырса тивнӗ. Чӑваш Ен Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче паян пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурхи сунарпа ҫыхӑннӑ мӗнпур мероприятие чарса лартма йышӑннӑ. Ҫавӑн пек хушӑва республикӑн ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Александр Воробьев пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Коронавирус инфекцийӗ сарӑласран йышӑннӑ мерӑсене пӑхӑннӑ май сунара ҫӳреме ирӗк парассине чарса лартнӑ.
Ҫапла вара ҫурӑм хыҫне пӑшал ҫакса вӑрманпа хире каяймӑн.
Паян, пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Правительствинче черетлӗ хутчен кадр улшӑнӑвӗ пулса иртнӗ. Сӑмахӑмӑр — Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви пирки. Иван Исаева (ҫак должноҫе ӑна 2019 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче иккӗмӗш хутчен лартнӑччӗ) министр пуканне пушаттарнӑ хыҫҫӑн пысӑк пуҫлӑх тивӗҫне пурнӑҫлама Виктор Косачева ҫирӗплетнӗччӗ. Ку вӑл нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пулса иртнӗччӗ.
Паян вара министр тивӗҫне пурнӑҫлама Александр Воробьева шаннӑ. Хушӑва республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Ҫемҫе пукана йышӑннӑ ҫын — 39 ҫулта. Александр Воробьев «Раҫҫей экологи обществин» регионти уйрӑмне ертсе пырать.
Министр тивӗҫне унччен пурнӑҫланӑ Виктор Косачев хӑйӗн кӑмӑлӗпе ӗҫрен кайнӑ.
Ҫитес уйӑхӑн ҫуррисенче пирӗн республикӑра сунар тапхӑрӗ пуҫланӗ. Кун пирки Чӑваш Ен Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви пӗлтернӗ. Ҫурхи сунар тапхӑрӗ ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пуҫланса ҫав уйӑхӑн 27-мӗшӗччен пырӗ.
Сунара пӑшал ҫакса каяс кӑмӑллисем ятарлӗке халех илме пултараҫҫӗ. Ҫав хутсене ырантан, пуш уйӑхӗн 18-мӗшнчен, Чӑваш Енӗн Чӗрчунсен тӗнчине тата ятарласа сыхламалли ҫутҫанталӑк территорийӗсене упрассипе ӗҫлекен дирекцийӗнче пама пуҫлӗҫ. Асӑннӑ дирекци адресне те пӗлтерер. Вӑл Шупашкарти Мир проспектӗнчи 90-мӗш ҫуртӑн 2-мӗш корпусӗнче вырнаҫнӑ. Сунара кайма ирӗк илме унта 207-мӗш пӳлӗме каймалла.
Чӑваш Ен Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсемпе экологи министерствин сайтӗнче сунар йӗркипе тӗплӗн паллаштарнӑ.
Чӑваш Енре тискер чӗрчунсемпе кайӑксене шутлӗҫ. Хӗллехи учет нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Чӑваш Енӗн Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, тискер чӗрчунсемпе кайӑк-кӗшӗке яланах шута илни сунар ӗҫне йӗркелеме: квота палӑртма тата ӑҫта миҫе чӗрчунпа кайӑк тытассин виҫине палӑртма — кирлӗ. Кунсӑр пуҫне пирӗн тӑрӑхра мӗнле тискер чӗрчунсемпе кайӑксем пурӑннине пӗлме май килӗ.
Ҫак тапхӑрта специалистсем пӑши, хир качаки, хир сысни, ҫӳлевӗҫ, кашкӑр, тилӗ, сӑсар, пӑсара, юс, пакша, шурӑ мулкач, карсак, пӑчӑр, ӑсан, карӑк, сӑрӑ хир чӑххи йышне шутлӗҫ.
Чӑваш Енӗн Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, тискер чӗрчунсемпе кайӑксене ытти ҫул та шута илнӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакансен хӑйсем валли вӑрман касма юрать. Анчах ӑҫта кирлӗ, унта мар. Ятарлӑ вырӑнсенче тата ирӗк илнипе.
Паян, кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, ведомство ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, 2020 ҫулта хӑш районти хӑш вӑрман хуҫалӑхӗнче мӗн чухлӗ йывӑҫ касма юранине палӑртнӑ. Йывӑҫсене лӑсӑллине, хытӑ ҫулҫӑллине тата ҫемҫе ҫулҫӑллине кура палӑртнӑ. Калӑпӑша кубла метрпа виҫнӗ.
Уйрӑм ҫынсен хӑйсем валли йывӑҫ касса хатӗрлес тесен министерствӑна ыйтса ҫырмалла. Ятарлӑ ирӗк илсе суту-илӳ килӗшӗвне алӑ пусса ҫирӗплетсен вӑрман хуҫалӑхне каймалла. Вӑрмана вутӑ хутма, строительство материалӗ хатӗрлеме касма ирӗк параҫҫӗ.
+11.3 °C